کیسینجر

جهانی که "کیسینجر" ساخت،به همراه اومی میرد

(نگاهی به کارنامه ی استراتژیست جنگ سرد)

" هنری کیسینجر " (H.Kissinger) راباید قدرتمند ترین وزیرخارجه ی آمریکا دردوران جنگ سرد نامید. او چندی پیش درسن 100 سالگی درگذشت ومیراثی ازخود باقی گذاشت که هنوز تاثیرآن رادرروابط آمریکا باچین ، روسیه ، وخاورمیانه می توان بوضوح دید. اوفردی تحصیلکرده بود که ازچامعه ی آکادمیک آمریکا برخاست وقدم به صحنه ی سیاست گذاشت. کیسینجر که تز دکترای خودرادرباره ی "کانت" نوشته بود ، درواقع متفکری سیاسی بود که چهارچوب فکری خود را چنین بیان می کند :"برای درک رقیب ومتحد ، فهم تاریخ مهم است ودرسیاست خارجی، گاه انتخاب نه بین خیروشر، که بین شرهاست.اما آنقدرهم نباید واقعگرابود که هیچ توجیه اخلاقی باقی نماند." (1) بااین دکترین ، کیسینجرتوانست روابط کشورش راباچین مهندسی کند ، خروج نیروهای آمریکائی ازویتنام راسازمان دهد، وروابط آمریکا وشوروی رادراوج جنگ سرد ، مدیریت نماید. کمتردیپلماتی رامی توان درتاریخ آمریکا وجهان یافت که چنین ویژگیهائی داشته باشد. اوبرای حفظ منافع جهانی آمریکا ، بربسیاری از ارزشهای آمریکائی ( ازجمله حقوق بشر) چشم فروبست. نام او ، باجنگ ویتنام ، نسل کشی کامبوج ، کشتار تیمورشرقی وبنگلادش ، جنگهای داخلی درجنوب آفریقا ، طراحی وحمایت ازکودتاها درآمریکای لاتین وتایید فعالیت جوخه های مرگ دراین منطقه ، پیوند خورده است. به نوشته ی " گرگ گراندین" تاریخنگار آمریکائی واستاد دانشگاه ییل ، " خون حداقل سه میلیون نفر بردستان کیسینجر خشکیده است. کمتر دیپلماتی رادرجهان می توان یافت که مانند کیسینجر، مسئول این همه کشتارباشد. به موجب اسنادی که اخیراً توسط ارتش آمریکا منتشرشد ، مسئول اصلی نسل کشی درکامبوج راباید کیسینجردانست." (2)

خانواده ی کیسینجر درسال 1938 ، درپی فراریهودی ها ازآلمان نازی ، راهی آمریکاشد وهنری 20 ساله درسال 1943 به تابعیت این کشور درآمد ودرجریان جنگ جهانی دوم ، درضداطلاعات ارتش خدمت کرد. کیسینجر درسال 1952 ازدانشگاه هاروارد فارغ التحصیل شد وبه استخدام این دانشگاه درآمد ودرمرکز مطالعات بین المللی این دانشگاه مشغول بکارگردید. اوضمن تدریس دردانشگاه ، به دولتهای جان اف کندی و لیندن جانسون نیزمشورت می داد. کیسینجردرسالهای 1969 تا1973 بعنوان مشاورامنیت ملی ودرسالهای 1973 تا1977 بعنوان وزیر خارجه ، به دولتهای ریچارد نیکسون و جرالد فورد خدمت کرد. اوطرفدار واقعگرائی وعمل گرائی درسیاست بود وسالها به بنگاههای بزرگ اقتصادی ونهادهای دولتی وغیردولتی مشورت می داد. مجموعه ای ازمقالات وکتابهای پرفروش درباره ی تاریخ وسیاست ، ازکیسینجربرجای مانده است. کیسینجر درسال 1949 ازدواج کرد و درسال 1964 ازهمسرش جداشد اما باردیگر درسال 1974 ازدواج کرد. اوهنگام مرگ ، دارای دوفرزند ازهمسر اولش و پنج نوه بود.

کیسینجر جمهوریخواه ، ازجناح تند روی این حزب بود وهمواره ازاقدام نظامی آمریکادرکشورهای مختلف دفاع می کرد. مسئولیت طولانی شدن جنگ درجنوب شرقی آسیا که به مرگ دههاهزارآمریکائی و صدهاهزارکامبوجیائی ، لائوسی و ویتنامی انجامید ، برعهده ی کیسینجرمی باشد. دردوران وزارت او ، آمریکا 9 میلیارد پوند بمب برهندوچین فروریخت. معهذا درسال 1973 ، کمیته ی نروژی جایزه ی نوبل، دراقدامی عجیب ، جایزه ی صلح خود را بطورمشترک به هنری کیسینجر وهمتای ویتنامی اش "له دوک تو"(Le Duc Tho) اعطاء کرد وتلاش مشترک آنها رابرای برقراری صلح درویتنام ستود. این اقدام ، به قدری تناقض آمیزبود که دوعضو کمیته ی نوبل دراعتراض به آن استعفاء دادند. بعد ها کیسینجرگفت که جایزه ی صلح را بخاطر پیمان صلحی دریافت کرد که تقریباً بلافاصله توسط طرفین نقض گردید وخود موجب منازعات جدید درمنطقه گردید. این جایزه ، یکی ازجنجالی ترین جوائز نوبل درتاریخ آن بود. گردانندگان کمیته ی نوبل باآنکه بخوبی می دانستند که قرارداد امضاء شده ، به جنگ پایان نمی دهد بازهم برمبنای ملاحظات سیاسی ، آنرا اعطاء نمودند. له دوک تو ، جایزه را رد کرد وگفت که آمریکا آتش بس رانقض کرده ورژیم دست نشانده ی خود درجنوب رانیزبه اینکارتشویق نموده است : " 18 سال است که امپریالیسم آمریکا به جنگ تجاوزکارانه علیه ویتنام دست زده واکنون درآستانه ی شکست قرارگرفته است"(3) دوسال بعد ، ویتنام شمالی ومتحدینش درجنوب ، رژیم دست نشانده ی آمریکاراسرنگون کردند. اما جنایات آمریکا درکامبوج ادامه یافت وبه نسل کشی خمرهای سرخ (Khemer Rouge) انجامید که 20 درصد جمعیت این کشور رابه قتل رساندند(حدود 2 میلیون نفر). درهمین حال ، کیسینجردرمذاکره باهمتای تایلندی اش گفت : " به آنها بگوئید که مادوست کامبوج هستیم. آنها آدمکش هستند اما ما آماده ایم روابط خود راباایشان بهبود بخشیم." همزمان کیسینجر ازنسل کشی ارتش درپاکستان واندونزی نیزحمایت کرد. اواز دیکتاتورپاکستان که بنابرتخمین سیا ، صدهاهزارغیرنظامی را سلاخی کرد ، حمایت نمود. کیسینجر و فورد ، به حمله ی اندونزی به تیمورشرقی چراغ سبز دادند وپرزیدنت سوهارتو که دستش به خون صدها هزارکمونیست وانقلابی آغشته بود، بیش از200 هزارنفر ازمردم تیمورشرقی راقتل عام نمود. نیکسون وکیسینجر، عملیات کودتا علیه دولت دموکراتیک سالوادورآلنده درشیلی رارهبری کردندو کیسینجر خطاب به ژنرال پینوشه دیکتاتورشیلی گفت : " شماباسرنگون کردن آلنده ، خدمت بزرگی به غرب کردید." و با این موضعگیری ، به قتل عام هزاران شیلیائی بدست خونتای نظامی، چراغ سبز داد. کیسینجر پس ازکودتا، شیلی رابدست " پسران شیکاگو "(Chicago boys) سپرد تااین کشوررا به آزمایشگاه نئولیبرالیسم تبدیل کند. کیسینجر درآرژانتین نیز به شکنجه ، قتل وآدم ربائی جوخه های مرگ وسرنگونی " ایزابل پرون " چراغ سبز داد. بدین ترتیب ، جنگ کثیفی (Dirty war) آغازشد که به مرگ 30 هزارآرژانتینی منجرشد. دیپلماسی کیسینجر درآنگولا ، وآفریقای جنوبی ، متوجه ی ادامه ی جنگ وحفظ رژیم آپارتاید بود. در خاورمیانه نیز کیسینجر کردها راقربانی کرد ومنطقه رابه حال خود رها نمود.

درسال 1351 ، کیسینجر همراه نیکسون به تهران آمد و "ریچارد هیل " رئیس وقت سیا را به عنوان سفیرآمریکا درتهران منصوب کرد که نشانه ی اهمیت نقش منطقه ای ایران برای آمریکا درپی خروج انگلیس ازخلیج فارس بود. کیسینجر دریکی ازمقالات اخیرخود بنام "هرج ومرج درجهان روبه تغییر" هشدارداد که " باشکست داعش ، ایران نباید به یک امپراتوری درخاورمیانه تبدیل شود واگرچنین شود ، ایران یک کمربند سرزمینی ازتهران تابیروت خواهدداشت، چیزی که می تواند موجب ظهور یک امپراتوری تندروی ایرانی گردد." اوبه ظریف وزیرخارجه ی ایران گفته بود : " شما باید بین دولت بودن وآرمان بودن ، یکی راانتخاب کنید."

اگرچه رسوائی واترگیت(Watergate) به برکناری دولت نیکسون انجامید اما کیسینجرازاین بحران جان سالم به دربرد وهمچنان محبوب رسانه های آمریکاباقی ماند. درحالیکه دهها تن ازهمکاران کیسینجر ازکاربرکنارشدند ، رسانه ها اورا " سرشناس ترین دیپلمات قرن بیستم و دوست داشتنی ترین مرد آمریکا " معرفی می کردند. درعین حال ، نظرات دیگری نیزدرباره ی شخصیت وکارنامه ی کیسینجرابراز می شد. کارولین آیزنبرگ(C.Eisenberg) نویسنده ی کتاب " نیکسون ، کیسینجر وتوهم امنیت ملی " که براساس متن یک دهه مکالمات تلفنی کاخ سفید ونوارهای ضبط شده از مکالمات دیپلماتهای آمریکائی تنظیم شده ، درباره ی کیسینجر می گوید : " اوشخصیت آشفته وناآرامی داشت وخود می پذیرفت که خودخواه است. کیسینجر بی نهایت فرصت طلب بود ومی خواست همیشه درمرکزتوجه باشد."(4) کیسینجر درسال 1977 ، مدال آزادی راکه بالاترین مدال غیرنظامی آمریکاست ، دریافت کرد ودرسال 1982 ، گروه مشورتی بین المللی کیسینجررا تاسیس نمود که بزودی به مرجع و ملجاء مشاوران امنیت ملی غرب تبدیل شد.بنگاهها ، بانکها ونهادهای مالی قدرتمند جهان ، ازجمله آمریکن اکسپرس ، آنهایزر-بوش(Anheuser-Busch) ، کوکاکولا ، هاینز(Heinz) ، فیات ، ولوو ، دوو ، واریکسون نیزازنظرات این گروه مشورتی برای چانه زنی بادولتها بهره مند می شدند. مت داس(M.Duss) مشاورسابق سناتور برنی ساندرز می گوید : " بزرگترین میراثی که کیسینجرازخود باقی گذاشت ، به فساد کشاندن دستگاه سیاست خارجی وتصمیم گیرندگان آن است. اوآنچنان منافع شرکتهای چند ملیتی وسیاست خارجی آمریکا رادرهم ادغام کرد که مرزمیان این دو، دیگرقابل تشخیص نیست."(5)

کیسینجر به همه ی روسای جمهورآمریکا ، ازنیکسون تا دونالد ترامپ مشورت می داد وتاسال 2016 ، عضو دفتر مشاوره ی امنیت خارجی ریاست جمهوری ودفتر سیاست دفاعی آمریکابود. وقتی کیسینجر به عضویت کمیسیون بررسی حوادث تروریستی 11 سپتامبر برگزیده شد ، خانواده ی قربانیان ، نسبت به رابطه ی مالی کیسینجر با دولتهای مظنون به همکاری باتروریستها اعتراض کردند. سپس ادعانامه ای قطور علیه کیسینجر به اتهام ارتکاب جنایات جنگی ، جنایت علیه بشریت ونقض فاحش قوانین بین المللی ، توسط کریستوفرهیچنز(C.Hitchens) روزنامه نگاربرجسته ی آمریکائی تنظیم ومنتشرشد.دراین ادعانامه ، کیسینجربه قتل ، آدم ربائی وشکنجه در آرژانتین ، بنگلادش ، شیلی ، تیمورشرقی ، کامبوج ، لائوس ، اروگوئه ، ویتنام وچاد ، متهم گردیده بود. ولی اوهیچگاه بخاطر ارتکاب این جنایات ، دردادگاه حاضر نشد.(6) رد برادی (R.Brody) وکیل ودادستان دادگاه جنایات جنگی نیز معتقد است که بامرگ کیسینجر ، پرونده ی جنایات او بسته نمی شود وهنوز می توان ترتیباتی برای اجرای عدالت اتخاذ نمود : "البته برای به دادگاه کشاندن کیسینجر دیرشده اما هنوزمی توان نقش اورادرجنایات صورت گرفته دردوران جنگ سرد ، افشاء کرد. شاید لازم باشد یک کمیسیون حقیقت یاب دراین باره تشکیل شود. یافته های این کمیسیون می تواند حداقل به عذرخواهی رسمی ازقربانیان منجرشود." (7)

کیسینجربه مثابه ی یک دیپلمات جمهوریخواه ، تاپایان عمربه دموکراتها نیز نرد عشق می باخت. هیلاری کلینتون ، کیسینجررا " دوست " خطاب می کرد وبه مشورت بااو بها ء می داد. سامانتا پاور (S.Power) نماینده ی دولت اوباما درسازمان ملل متحد ورئیس آژانس توسعه ی بین المللی دردولت بایدن ، که شهرت خود را مدیون دفاع ازحقوق بشر است ، دوست نزدیک هنری کیسینجر بود. آنتونی بلینکن وزیرخارجه ی دولت بایدن نیز باکیسینجر مراوده ی نزدیک داشت. (8)

آری اکنون یکی ازقصابان جهان درگذشته است . کیسینجر محبوب ثروتمندان وقدرتمندان، صرفنظرازوابستگی سیاسی آنها بود. او استراتژیست برجسته ی امپراتوری سرمایه، دریکی ازحساس ترین ادوار حیات آن (جنگ سرد) بود. دکترین کیسینجر امروزنیزباقی است : هرکشورمستقلی که ازمدار طرحهای امنیتی آمریکا خارج شود ، استقلال خود رابه خطر می اندازد. این دکترین ، دهه هاست که حاکم برامپراتوری آمریکاست وصرفنظرازاینکه چه کسی یاچه جناحی سکان هدایت این امپراتوری رادردست دارد، باجدیت دنبال می شود. هنری کیسینجر ، تازمانی که زنده بود ، مجری وفاداراین دکترین باقی ماند.

زیرنویس

1)Henry Kissinger is dead at 100 , shaped the nations cold war history , www.nytimes.com

2)G.Grandin , Kissingers shadow , www.everand.com

3)Le duc Tho – facts , www.nobelprize.org

4)Carolyn Woods Eisenberg on Nixon , Kissinger , and wars in southeast asia , www.historyprogram.commons.gc.cuny.edu

5)M.Duss , the bad thing Henry Kissinger did , www.newrepublic.com

6)the trial of henry Kissinger by Christopher Hitchens , www.the guardian.com

7)the case against Henry Kissinger : war crimes prosecutor Reed Brady on Kissingers legacy of slaughter ,www.democracynow.org

8)Henry Kissinger , Top US diplomat responsible for millions of death,dies at 100,www.theintercept.com

کمک مالی به کارت بانکی شماره 8732-9635-9973-6037