اوکراین: جنگ قدرت

اوکراین: جنگ قدرت درغیاب انتخابات

نزدیک به دوسال از آغاز جنگ اوکراین می گذرد. طی این مدت ، اصراربرپیوستن اوکراین به ناتو وپیروزی درجنگ ، به قیمت صدها میلیارددلار خسارت اقتصادی ، ویرانی کشور ، کشته شدن دهها هزارنفر ، وآوارگی میلیونها اوکراینی تمام شد. باشکست سنگین اوکراین درضدحمله ی تابستان گذشته وشروع جنگ درغزّه ، اکنون غرب تلاش می کند تاجنگ راازطریق مذاکره به پایان برساند. برخی منابع امنیتی غرب درهفته های اخیر، ازطرحهائی برای کنارزدن زلنسکی وجایگزینی فردی سخن گفته اند که شهامت سازش داشته باشد. اما درشرائطی که جنگ باشدت دراوکراین ادامه دارد ورهبران این کشور نگران سرنوشت بسته ی 100 میلیارددلاری کمک غرب برای تامین نیازهای عاجل جبهه های جنگ می باشند ، جنگ دیگری نیز دربالاترین سطوح حکومت جریان دارد : جنگ قدرت. اساس این جنگ را سرنوشت فرمانده عالی ارتش تشکیل می دهد. ازچندی پیش شایعه ای درمحافل سیاسی ، نظامی ورسانه ای اوکراین شنیده می شد که حاکی ازبرکناری قریب الوقوع ژنرال "والری زالوژنی" (V.Zaluzhny) فرمانده ارتش اوکراین بود. اگرچه درابتداء ، دفترریاست جمهوری اوکراین وستاد کل ارتش کشور، این خبرراتکذیب کردند اما بزودی این شایعه، میان مردم دهان به دهان می گشت ومردم کی یف درجوّی ملتهب ، صحت وسقم آنراازیکدیگر می پرسیدند. اما دفتررئیس جمهور وفرماندهی ارتش ، سکوت اختیارکرده بودند. ازهمان زمان مشخص بود که برکناری ژنرال زالوژنی دردستورکارقرارگرفته وپیامدهای گسترده ای برای زلنسکی خواهدداشت. نظرخواهیها نشان می دادند که محبوبیت این ژنرال ، به مراتب بیشتر ازرئیس جمهوراوکراین است. اختلاف میان این دو ، که بیش ازیکسال ادامه داشت وفضای سیاسی کشوررا ملتهب کرده بود ، سرانجام در 8 فوریه 2024 ، بابرکناری زالوژنی بپایان رسید.

بابرکناری زالوژنی ، " الکساندرسیرسکی " (A.Syrsky) فرمانده ی نیروی زمینی ارتش بجای اونشست. سیرسکی تجربیات نظامی ارزشمندی دارد و 2 عملیات موفق درجنگ جاری اوکراین ، نام اورابرسرزبانها انداخت : عملیات دفاع از کی یف در فوریه – مارس 2022 که مدال " قهرمان اوکراین" رابرای اوبه ارمغان آورد وعملیات ضد حمله ی تابستان 2022 که باپیشروی نیروهای اوکراین وعقب نشینی نیروهای روسیه همراه بود. ازهمان زمان کارشناسان ، سیرسکی را فرمانده ی آینده ی ارتش می دانستند. اما شکست " باخموت " که باتلفات سنگین اوکراین همراه بود ، اعتبار سیرسکی را خدشه دار کرد. (1) پترو پوروشنکو (P.Poroshenko) رئیس جمهورسابق اوکراین ، به دفاع از زالوژنی برخاست واورانماد وحدت کشور دردو سال جنگ معرفی کرد : " دربرکناری او ، ملاحظات نظامی واستراتژیک نادیده گرفته شده است". این اختلاف درسطوح بالائی حکومت اوکراین ، برروحیه ی ارتش نیزاثرگذاشته وافسران ارشد رادچار تردید وسردرگمی کرده است. آنها درهفته های آخرفرماندهی زالوژنی، نمی دانستند که آیا فرمانهای او مورد تایید رئیس جمهورهست یانه ! اختلاف نظردرسطوح بالائی حکومت اوکراین وبرکناری زالوژنی ،باشکست مفتضحانه ی ضد حمله ی اوکراین وحمله ی متقابل روسیه قرین گردید که سرزمینهای جدیدی رابه تصرّف خود درآورد. همچنین ادامه ی کمکهای غرب به اوکراین درهاله ای ازابهام قرارگرفت. مقامات اوکراین دست روی دست گذاشته ومنتظرمانده بودند تامنافع غرب چه اقتضاء کند. اختلاف میان ارتش ورهبری غیرنظامی کشور ، ماههاست که جریان داشت وبرکناری فرمانده ی ارتش نیز درهمین چهارچوب صورت گرفت. زالوژنی ازقدرت واعتبارفراوان درارتش برخورداراست. محبوبیت اودرمیان مردم نیزبه حدّی است که اگرامروز انتخابات برگزارشود ، او به رقیبی جدّی برای زلنسکی تبدیل خواهد شد. نظرخواهیهای انجام گرفته نشان می دهد که 72 درصد مردم اوکراین بابرکناری زالوژنی مخالفند. علاوه بر زالوژنی ، کریل بودانف رئیس اداره ی مرکزی اطلاعات اوکراین ، آندره یرماک رئیس دفتر زلنسکی ، ویتالی کلیچکو شهردار کی یف ، و آلکسی آرستویچ مشاورسابق زلنسکی ، ازنامزدهای احتمالی جانشینی زلنسکی می باشند. چندی پیش ویتالی کلیچکو شهردار قدرتمند کی یف گفت که ولادیمیر زلنسکی ، قدرت زیادی را دردست خود متمرکز کرده واین کشوررا بسوی اقتدارگرائی سوق می دهد. اختلاف میان زالوژنی و زلنسکی ، زمانی درپائیز گذشته بالاگرفت که زالوژنی درمقاله ای مدعی شد که جنگ به بن بست رسیده است درحالیکه زلنسکی معتقد بود که نیروهای اوکراین درحال پیشروی اند. سپس شکست ضدحمله ی اوکراین ، علیرغم میلیاردها دلارکمک مالی ونظامی غرب روی داد وهزاران نفرتلفات روی دست این کشور گذاشت. آنگاه دوطرف درمورد نحوه ی احضار نیم میلیون نفر نیروی ذخیره به خدمت ، دچاراختلاف شدند واین اختلافات تابرکناری زالوژنی ازفرماندهی ارتش ادامه یافت.(2)

انظارمی رفت بابرکناری زالوژنی ، جنگ قدرت دراوکراین به پایان برسد. اما چنین نشد. ژنرال ، حتی پس ازبرکناری نیزهمچنان یک رهبر قدرتمند باقی مانده بود و می توانست مواضع زلنسکی رادرآینده ی نزدیک تهدید کند. اگرچه شخص زلنسکی ووزیردفاع " رستم عمروف " ، ازخدمات زالوژنی تقدیرکردند اما هنوز نکات مبهم فراوانی درمورد این جابجائی وجوددارد. برخی تحلیلگران معتقدند زالوژنی همچنان در عرصه ی سیاسی باقی خواهد ماند تاباتوجه به محبوبیت مردمی خود ، ازسوی غرب بعنوان جانشین زلنسکی برسمیت شناخته شود. درواقع از اوایل سال 2023 ، شواهدی دال برتمایل غرب به جایگزینی زلنسکی مشاهده شد. غرب ، دیگرمانند ماههای اول جنگ ، به زلنسکی به چشم یک رهبر بزرگ نمی نگریست. افکارعمومی غرب نیز زلنسکی را سیاستمداری ضعیف وفاسد می شناسد. بی دلیل نیست که غرب برزلنسکی فشارمی آورد تا علیرغم اعلام وضعیت فوق العاده درکشور، انتخابات آینده ی ریاست جمهوری رابرگزارنماید. به موجب اسنادی که اخیراً ازوزارت دفاع آمریکا به بیرون درز کرد ، مذاکراتی میان " ویکتورنالند" (V.Nuland) معاون سیاسی پنتاگون ویک افسر ارشد ارتش اوکراین ، درباره ی احتمال جایگزینی زلنسکی صورت گرفته است. نالند اندکی بعد ، برضرورت جایگزینی زلنسکی درجریان یک فرآیند انتخاباتی تاکید کرد. نالند یکی ازطراحان پروژه ی " میدان " بود که به سرنگونی دولت قانونی دراوکراین وروی کارآمدن دولت دست نشانده ی غرب دراوکراین انجامید. او دراوج جنگ قدرت میان زلنسکی و زالوژنی ، سفری مشکوک به کی یف کرد تانظرمساعد نمایندگان مجلس ، رهبری ارتش ، ودستگاه اطلاعاتی اوکراین را نسبت به این جایگزینی جلب نماید. گفته می شود زالوژنی کاندیدای اصلح غرب برای جانشینی زلنسکی است. اوازمدتی قبل ف نئونازیهای ارتش را ازجبهه های جنگ فراخواند که آنها رادریک ارتش خصوصی سازماندهی نماید تادرصورت لزوم بتواند ازآنها دربرابر ارتش اوکراین استفاده کند. بسیاری ازاین نئونازیها که محافظ شخصی مقامات اوکراینی هستند به زالوژنی وفادارند. زالوژنی باکمال میل ارتشی راکه درآستانه ی فروپاشی است ، ترک کرد. اواکنون آزاد است تا باحمایت نئونازیهائی که ازجبهه فراخوانده ، وارد دنیای سیاست شود ومواضع مهمتری رااشغال نماید. بدین ترتیب ، تصفیه ی زالوژنی ، عملاً به قدرتمند ترشدن یک دشمن بالقوه می انجامد.(3)

اما یک مانع بزرگ برسرراه این جایگزینی وجوددارد. به موجب قانون اساسی اوکراین ، دوره ی ریاست جمهوری ولادیمیرزلنسکی که درآوریل 2019 به این مقام برگزیده شد، در21 مه 2024 به پایان می رسد. اما شرائط فوق العاده که ازفوریه 2022 دراوکراین برقرارشده ، به لحاظ قانونی اجازه ی برگزاری انتخابات رانمی دهد. زلنسکی از مدتی پیش ، هیئت هائی را به کشورهای غربی فرستاده تادلائل عدم برگزاری انتخابات را باایشان درمیان بگذارند. باتوجه به این محدودیت ، برخی احزاب اپوزیسیون ، ازجمله حزب " سرزمین پدری " (fatherland) وابسته به " یولیا تیموشنکو" (Y.Timoshenko) و نیز پوروشنکو رئیس جمهورسابق اوکراین ، پیشنهاد کرده اند که در غیاب انتخابات ، یک کابینه ی ائتلافی باشرکت نیروهای اپوزیسیون ، قدرت رادراین کشوربدست بگیرد. (4)

زیرنویس

1)what does General Zaluzhny dismissal mean for Ukraine? , www.carnegieendowment.org

2)Zaluzhnys removal does not resolve political standoff in Ukraine , www.s...

3)the latest challenge in Ukraine , www.nytimes.com

4)concerns mount in west as Zelenskys presidential term near end , www.tass.com

کمک مالی به کارت بانکی شماره 8732-9635-9973-6037